کلیسای جامع الکساندر نوسکی، واقع در صوفیه، پایتخت بلغارستان، یک کلیسای ارتدکس روسی است که به سبک نئو بیزانسی ساخته شده است. نام کلیسای جامع برگرفته از سنت الکساندر نوسکی، قدیس حامی تزار الکساندر دوم است که شاهزاده شد و روسیه را از تهاجم سربازان سوئدی در سال ۱۲۴۰ نجات داد. با وجود اینکه مساحت کلیسای جامع ۳۱۷۰ متر مربع است، اما به ۵۰۰۰ نفر نیز اجازه می دهد تا به طور همزمان در داخل آن عبادت کنند.
کلیسای جامع الکساندر نوسکی یک بازیلیکا با گنبد مرکزی و عرضی است. فضای داخلی باسیلیکا توسط دو ردیف ستون به سه تالار تقسیم شده است. ستون‌های وسط بلند و ستون‌های کناری پایین‌تر هستند. گنبد طلاکاری کلیسای جامع ۴۵ متر ارتفاع دارد. ارتفاع کلی برج ناقوس ۵۳ متر و دهانه سقف شبستان مرکزی ۲۸ متر است.
کلیسای جامع الکساندر نوسکی دارای ۱۲ ناقوس است و وزن کل این ناقوس ها ۲۳ تن است. فضای داخلی با سنگ مرمر ایتالیایی با رنگ‌های مختلف، عقیق برزیلی، آلاباستر و بسیاری از مواد اولیه مجلل تزئین شده است.
ده ها معبد و کلیسا وجود دارد که از نظر معماری از کلیسای جامع الکساندر نوسکی الهام گرفته شده است. این امر تأثیر باشکوه ساختار معماری را آشکار می کند. این کلیسا به عنوان کلیسای جامع پدرسالار بلغارستان عمل می کند و با ابعاد خود یکی از ۵۰ ساختمان بزرگ کلیسای جهان است.
بنای کلیسای جامع الکساندر نوسکی در سال ۱۸۸۲ گذاشته شد و ساخت آن رسما آغاز شد. به دلیل برخی مشکلات فنی، ساخت و ساز تا سال ۱۹۰۴-۱۹۱۲ متوقف شد. در این محدوده تاریخی، کارها به پایان رسید و کلیسای جامع به بهره برداری رسید.
این ساختمان همچنین ارزش معنوی زیادی دارد زیرا یاد سربازان روسی را که در جنگ ترکیه و روسیه در سال های ۱۸۷۷-۱۸۷۸ جان باختند حفظ می کند.
کلیسای جامع الکساندر نوسکی در سال ۱۸۹۸ توسط الکساندر پومرانتسف، که پروژه ایوان بوگومولوف را اصلاح و به روز کرد، دوباره طراحی شد. قطعات سنگ مرمر و محصولات نورپردازی داخل از مونیخ، قطعات فلزی درها از برلین، موزاییک ها از ونیز و درها در کارخانه کارل بامبرگ در وین تولید شده اند.
در داخل کلیسای جامع الکساندر نوسکی موزه نمادهای بلغاری قرار دارد که بخشی از گالری ملی هنر است. کلیسای جامع ادعا می کند که این موزه بزرگترین مجموعه از نمادهای ارتدکس در اروپا را در خود جای داده است.
