ارتفاع بیشینه قله ۴۸۱۱ متر از سطح دریاهای آزاد بوده و بلندترین نقطه آذربایجان و سومین قله مرتفع کشور میباشد. در زبان محلی ساوالان به معنی آبگیر میباشد .
شکوه سبلان، با دریاچه ای که در قله آن است تمام عیار می شود. دریاچه ای که در بیشتر ماههای سال یخ بسته است و در هنگام تابستان که یخ ها یش آب می شود، گرداب عظیمی در آن پدید می آید که هر آنچه را در دریاچه وجود دارد به ژرفای تاریک و ناپیدای خود می کشاند.
برکه های فراوانی که در جای جای دامنه های سبلان پراکنده اند نشانی از قلب زندگی است که در آن اطراف می تپد و بی دلیل نیست که عشایر کوچنده شاهسون که در این نواحی روزگار می گذرانند از شادمان‌ترین مردم ایران قلمداد می شوند.
ریخت شناسی و شرایط ویژه اقلمیی سبلان که از دو سو به وسیله توده های هوای سرد و مرطوب خزری و مدیترانه ای تحت تاثیر قرار میگیرد، موقعیت منحصر به فردی را برای آن رقم زده است.
در جبهه غربی قله سلطان و در کنار جان پناه، سنگی به شکل عقاب به نام قارتال (در ترکی آذربایجانی به معنی عقاب) قرار دارد که در طول زمان به نماد سبلان تبدیل شده است. این قطعه سنگ به شکل عقابی است که نشسته و سر را به جانب شرق چرخانده است.
قله سبلان به شماره ۱۹۴۹۶/۱۲ در فهرست آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده و سند مالیکت آن از ارتفاع بالای سه هزار و ۶۰۰ متری قله سبلان به وسعت شش هزار و ۲۰۰ هکتار به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده است.
سبلان از لحاظ منبع آبهای شیرین سطحی و زیرزمینی، پتانسیل بالای فعالیتهای کشاورزی، پوشش گیاهی غنی، انواع آبهای معدنی گرم و سرد با خواص متفاوت درمانی حقیقتاً یکی از عجایب ایران است.
سبلان که در ترکی آذربایجانی ساوالان و به زبان تالشی سفلون تلفظ می شود، در شمال غرب ایران و در استان اردبیل واقع است.
سبلان سومین قله بلند ایران (پس از دماوند و علم‌کوه) و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. سبلان به خاطر آبگرم های طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا و پیست اسکی آلوارس مورد توجه گردشگران است.
ارتفاع بیشینه قله ۴۸۱۱ متر از سطح دریاهای آزاد بوده و بلندترین نقطه آذربایجان و سومین قله مرتفع کشور می باشد. آتشفشان سبلان از نوع آتشفشان های نقطه ای و مخروط مختلف است با ارتفاع بیش از ۴۸۰۰ متر از سطح دریا که گدازه های آن حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مربع را در بر می گیرد. از جاذبه های توریستی منطقه دو گروه عمده جاذبه های طبیعی و جاذبه های تاریخی می باشند. ارتفاعات متعدد و در جوار آن آبهای معدنی موجود، وجود دریاچه های بزرگ و کوچک، دشت ها و جلگه های وسیع پیرامونی و شرایط آب و هوایی مساعد و مناسب، از استعدادها و قابلیت های طبیعی جهت گردشگری و گذران اوقات فراقت و استراحت می باشد. وسعت منطقه ۶۶۴۳ هکتار است.
مشخصات جغرافیایی:
کوه سبلان در ۳۵ کیلومتری غرب شهر اردبیل و ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان مشگین‌شهر واقع است. از لحاظ تقسیمات اداری استان اردبیل، این کوه در مرز بین بخش مرکزی شهرستان اردبیل و بخش لاهرود شهرستان مشکین شهر واقع میباشد. این کوه در طول جغرافیایی ۴۷ درجه و ۵۰ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۸ درجه و ۱۷ دقیقه شمالی قرار گرفته‌است. برای این کوه عظیم ۶۰ کیلومتر طول و ۴۵ کیلومتر پهنا تخمین می‌زنند و سطحی که به وسیله آن در آذربایجان قرار گرفته نزدیک به ۶۰۰۰ کیلومتر مربع است.
قله‌های سبلان:
کوهستان سبلان به طور کلی سه قله معروف دارد، قله بزرگ آن به سلطان مشهور است و دو قله دیگر آن به هرم و کسری مشهورند. کوه سبلان از مجموعه‌ای از ارتفاعات متعدد تشکیل شده که به موازات ارسباران ولی اندکی در شرق آن کشیده شده‌است. امتداد آن شرقی–غربی است و از شرق و شمال و جنوب کوهی به نام قوشه داغ آنرا به رشته کوه ارسباران متصل می‌کند. در جنوب آن کوه بزقوش، که از سمت جنوب غربی به کوهستان سهند مربوط است، کشیده شده‌است.
قسمت شرقی کوه سبلان به قله آتشفشان سبلان که در بلندای ۴۸۱۱ متری قرار دارد، منتهی می‌شود. تمام قله‌های سبلان در همهٔ ایام سال پوشیده از یخ و برف‌های دائمی هستند.
سمبل سبلان:
در جبهه غربی قله سلطان و در کنار جانپناه، سنگی به شکل عقاب قراردارد که در طول زمان به نماد سبلان تبدیل شده‌است. این قطعه سنگ به شکل عقابی است که نشسته و سر را به سوی شرق چرخانده‌است.
مسیرهای صعود به سبلان:
به صورت کلی برای صعود به سبلان سه مسیر وجود دارد:
۱- مسیر شمال‌شرقی (مسیر رایج)، که از آبگرم شابیل واقع در جنوب شهر لاهرود در جاده اردبیل به مشکین‌شهر آغاز می‌شود و با عبور از پناهگاه به وسیله یال شرقی به قله می‌رسد. مسیر پناهگاه تا قله کاملاً پاکوب بوده و مشخص است و در بیشتر قسمت‌های آن پرچم‌های راهنما وجود دارد. این جبهه ساده بوده و کوهنوردان معمولی به راحتی صعود تابستانه را در چند ساعت (صبح تا ظهر) انجام می‌دهند.
۲- مسیر غربی، که از پای دریاچه قره گل شروع می‌شود و پس از گذر از هرم چال و یخچال عظیم هرم به جانپناه غربی و سپس قله سبلان می‌رسد.
۳- مسیر جنوبی، که از سمت جنوب قله آغاز می‌شود و در نزدیکی قله به وسیله یال شرقی به قله منتهی می‌شود. در این مسیر جانپناهی وجود ندارد. این جبهه سخت‌ترین راه صعود به این قله میباشد که از سنگ‌های بزرگ تشکیل شده‌است. پیست اسکی آلوارس که یکی از مجهزترین پیست‌های اسکی ایران است در این مسیر قرار دارد.
رایج‌ترین مسیر برای صعود به کوه سبلان (ساوالان)، مسیر شمال شرقی یا پناهگاه سبلان است. این مسیر برای کوهنوردانی که اولین صعودشان بوده و راهنما نیز ندارند، بهترین مسیر است؛ وجود راه اتومبیل‌رو تا پناهگاه سبب شده اغلب کوهنوردان ناآشنا به محل، به‌راحتی خود را به پناهگاه برسانند و ارتفاع آن در حدود ۳۷۰۰ متر است.
در مسیر صعود از یال شرقی (پناهگاه) سنگهایی به شکل روباه، کبوتر کاکلی و شاه و ملکه وجود دارد که در مسیر پرچم‌های راهنما وجود دارند.
