جام جهانی، پربینندهترین رویداد ورزشی است، با آنکه فدراسیون جهانی فوتبال- فیفا- در سال 1904 تاسیس شد اما نخستین جام جهانی 26 سال بعد برگزار شد. فیفا در 28 مه سال 1928 در نشست سالانه خود در آمستردام خبر از برگزاری تورنمنتی داد که تیم فوتبال تمام اعضای این فدراسیون میتوانستند در آن شرکت کنند.
میزبان این دوره از جام جهانی ۲۰۲۲ در کشور قطر خواهد بود. این دوره از جام جهانی که از ۲۱ نوامبر (۳۰ آبان) تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲ م. (۲۷ آذر ۱۴۰۱ هجری شمسی) در کشور قطر برگزار خواهد شد، نخستین باری خواهد بود که کشوری عربی و مسلمان میزبانی این مسابقات را برعهده خواهد داشت.همچنین پس از جام جهانی 2002 این دومین باری است که جام جهانی در آسیا برگزار میشود. علاوه بر این، این تورنمنت آخرین دوره از مسابقات خواهد بود که ۳۲ تیم در آن شرکت میکنند و برای جام جهانی 2026 و پس از آن، حضور ۴۸ تیم برنامهریزی شدهاست.
قطر کوچکترین کشوری است که تاکنون میزبان جام جهانی بوده؛ تورنمنتی که به دلیل گرمای این کشور در تابستان، این جام برای نخستین بار در ماههای نوامبر و دسامبر برگزار خواهد شد و اولین دوره از این رقابتها است که در ماه مه، ژوئن یا ژوییه برگزار نمیشود.
بر اساس متن روی دیوارها قطر شایسته بهترین هاست. اما اصلا قطر چیست؟ قطر کیست؟ و چرا می گویند قطر لایق بهترین هاست؟ در حالی که فقط 300 هزار قطری اصیل در آنجا وجود دارد؟ از طرفی تنها قسمت کمی از این جمعیت رقابتهای جام عرب که پیش زمینه ای برای جام جهانی است را از نزدیک تماشا خواهند کرد.
ورزشگاه ها در برخی از مسابقات تقریباً خالی هستند؛ عراق – بحرین، فلسطین – عربستان سعودی. قطری ها عاشق فوتبال هستند اما لزوماً مجبور نیستند که به استادیوم بروند. بسیاری از آنها دراز کشیدن جلوی تلویزیون را ترجیح می دهند. اگر هم آنها بخواهند به استادیوم بروند ترجیح میدهند که بازیهای تیم ملی قطر را از نزدیک تماشا کنند.
از طرفی دو میلیون نفر از جمعیت کشور قطر را مهاجران تشکیل میدهند. افرادی که عموماً به خاطر مشاغل کارگری و انجام زیرساختهای مربوط به برگزاری جام جهانی 2022 به این کشور آمده اند و بعضا گفته می شود که در وضعیت اسفباری قرار دارند.
آنها از کشورهایی می آیند که عاشق فوتبال هستند، مانند نپال، بنگلادش و هند، اما فرهنگ فوتبالی بالایی ندارند.
در واقع میتوان گفت که یک جام جهانی تکمیل در کشوری برگزار خواهد شد که خیلی فوتبال را دوست ندارد. همچنین میتوان گفت که این جام جهانی در دوحه و برخی مناطق اطراف آن برگزار میشود که کاملاً مجلل و زیبا هستند. همچنین امنیت خاصی در منطقه برگزاری جامجهانی وجود دارد که این نیز از نکات حائز اهمیت است.
اما در کشوری که میلیاردها دلار برای میزبانی مهمترین رویداد ورزش اول دنیا هزینه کرده، هیچ شور و اشتیاق خاصی دیده نمی شود. در واقع میتوان گفت که پول مانند لکه نفتی بر روی ورزش سرازیر شده و آن را تحت تاثیر قرار داده است. بدین معنا که همچنان پول نقش اول و اساسی را در تجارت و ورزش ایفا میکند.
هشت استادیوم در کشور قطر ساخته شده که تقریبا همه آنها جدید هستند. شش مورد از آنها در جام عرب مورد استفاده قرار می گیرد. استادیوم های بزرگ که در ساخت آنها کاملاً آینده نگری مشاهده می شود.
هشت ورزشگاه محل برگزاری مسابقات در فضایی محدود پخش شدهاند: دورترینشان با بقیه حدود ۷۰ کیلومتر فاصله دارد و در کمتر از یک ساعت رانندگی میتوان فاصله بین آنها را طی کرد. هفت ورزشگاه از هشت ورزشگاه نوسازند و یکی بازسازی اساسی شده است. انرژی تمامی این ورزشگاهها را باتریهای خورشیدی تامین میکنند و بعضی از آنها مجهز به سامانه سرمایشی برای فضای باز هستند
نگاهی به ورزشگاه های برگزاری مسابقات
ورزشگاه لوسیل (۲۰۲۲)
- گنجایش: ۸۰ هزار نفر
- تعداد بازی: ده مسابقه از جمله دیدار نهایی
- مکان: لوسیل، در ۱۰ کیلومتری شمال دوحه
این ورزشگاه نمادین قطر است که در سال جاری میلادی و دیرتر از موعد آماده شد. ورزشگاه لوسیل قرار است به قلب شهری ۳۳ میلیارد پوندی ( ۴۳ میلیارد دلار) به همین نام تبدیل شود که محل اسکان حدود ۲۰۰ هزار نفر خواهد بود.
برگزارکنندگان میگویند: “طراحی این ورزشگاه ادای احترامی به فانوسهای قدیمی، کاسههای صنایع دستی و ظروفی است که در خاورمیانه استفاده میشوند”
ورزشگاه البیت (۲۰۲۱)
- گنجایش: ۶۰ هزار نفر
- تعداد بازی: هشت مسابقه از جمله دیدار افتتاحیه
- مکان: الخور، ۳۵ کیلومتری شمال دوحه
این ورزشگاه با سازهای شبیه خیمه پوشیده شده است و نام آن هم از چادرهای سنتی قطر گرفته شده است. این ورزشگاه همچنین مجهز به سامانه خنککننده است. بخش فوقانی ورزشگاه پس از جام جهانی برداشته خواهد شد و ظرفیت ورزشگاه به ۳۲ هزار نفر کاهش مییابد. صندلیهای اضافی را به کشورهای در حال توسعه میفرستند. یک هتل پنج ستاره و یک مرکز خرید در ورزشگاه افتتاح خواهد شد. این دورترین ورزشگاه به دوحه است هرچند که فقط با ۴۰ دقیقه رانندگی میشود به آن رسید.
سرپناه تماشاگران با سازهای که به شکل خیمه فراهم شده است و سقف متحرک آن، مکملی برای فنآوری سرمایشی این ورزشگاه است.
ورزشگاه ۹۷۴ (۲۰۲۱)
- گنجایش: ۴۰ هزار نفر
- تعداد بازی: هشت مسابقه تا مرحله یکهشتم نهایی
- مکان: دوحه
حتی با معیارهای قطر ۲۰۲۲ هم این ورزشگاهی چشمگیر است. استادیوم از ۹۷۴ کانتینر (که نامش هم از این عدد گرفته شده) همراه با داربستهای فولادی ساخته شده است. این ورزشگاه قبلا راس ابوعبود نام داشت.
این ورزشگاه پس از جام جهانی کاملا برچیده خواهد شد و از قطعات آن در پروژههای دیگر استفاده میشود. ورزشگاه پس از جام جهانی به مجموعهای ساختمانی در کنار دریا تبدیل خواهد شد. این ورزشگاه پس از جام جهانی به مجموعهای ساختمانی در کنار دریا تبدیل خواهد شد
ورزشگاه بینالمللی خلیفه (۱۹۷۶)
- گنجایش: ۴۵۴۱۶ نفر
- تعداد بازی: هشت مسابقه از جمله دیدار ردهبندی
- مکان: دوحه
تنها ورزشگاهی که مدتها قبل از جام جهانی وجود داشته، ورزشگاه بینالمللی خلیفه است که سال ۱۹۷۶ ساخته و در سال ۲۰۱۷ بازسازی شده است.این ورزشگاه در سال ۲۰۱۹ میزبان مسابقات جهانی دو و میدانی و همچنین جام جهانی باشگاهها بود که لیورپول در آن قهرمان شد.خلیفه تنها ورزشگاهی است که بعد از جام جهانی دست نخورده باقی خواهد ماند. ورزشگاه بینالمللی خلیفه تنها ورزشگاه از هشت استادیوم جام جهانی قطر است که قبل از واگذاری میزبانی به این کشور وجود داشته است. ورزشگاه خلیفه تنها ورزشگاه از هشت استادیوم جام جهانی قطر است که قبل از واگذاری میزبانی به این کشور وجود داشته است.
ورزشگاه شهر آموزش (۲۰۲۰)
- گنجایش: ۴۰ هزار نفر
- تعداد بازی: هشت مسابقه تا مرحله یکچهارم نهایی
- مکان: الریان در ۷ کیلومتری دوحه
ورزشگاه شهر آموزش (المدینة التعلیمیة) در فضایی سبز بین چند دانشگاه قطر، درست بیرون دوحه، قرار دارد. این ورزشگاه معروف به “الماس صحرا” و مجهز به دستگاههای سرمایشی پیشرفته است. نمای این ورزشگاه که به شکل مجموعهای الماس است جوری طراحی شده که با حرکت خورشید در آسمان تغییر رنگ میدهد. این ورزشگاه میزبان مسابقه فینال جام جهانی باشگاهها در سال ۲۰۱۹ بود و قرار است بعد از جام جهانی ظرفیت آن نصف شود.
ورزشگاه ثمامه (۲۰۲۱)
- گنجایش: ۴۰ هزار نفر
- تعداد بازی: هشت، تا مرحله یکچهارم نهایی
- مکان: ۱۲ کیلومتری جنوب دوحه
یک ورزشگاه دیگر که پس از پایان جام جهانی ظرفیت آن به۲۰ هزار نفر کاهش مییابد و یک هتل و یک مسجد در آن باز خواهد شد. سازه ورزشگاه با الهام از کلاههای سنتی عربی (عرقچین) طراحی شده است. بخش بالایی ورزشگاه پس از جام جهانی به هتل تبدیل خواهد شد. در طراحی ورزشگاه ثمامه از “عرقچین” که کلاهی سنتی در خاورمیانه است، الهام گرفته شده
ورزشگاه جنوب (۲۰۱۹)
- گنجایش: ۴۰ هزار نفر
- تعداد بازی: هفت مسابقه تا مرحله یکهشتم نهایی
- مکان: الوکره، ۱۸ کیلومتری جنوب دوحه
نخستین ورزشگاه جدید جام جهانی که ساخت آن در ماه مه ۲۰۱۹ تکمیل شد و میزبان فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۲۰ بوده است.
ورزشگاه با الهام از جهاز (نامی برای شناورهای سنتی چوبی منطقه خلیج فارس) ساخته شده است. این ورزشگاه به دستگاههای سرمایشی مجهز است و بنابراین در تمام طول سال میتوان از آن استفاده کرد. مانند بسیاری دیگر از ورزشگاههای جام جهانی، پس از بازیها ۲۰ هزار صندلی آن به جایی دیگر منتقل خواهد شد. ستونهای خمیدهای که سقف ورزشگاه را نگه میدارند به آن حالتی شبیه بدنه کشتی دادهاند
ورزشگاه احمد بن علی
- گنجایش: ۴۰ هزار نفر
- تعداد بازی: هفت مسابقه تا مرحله یکهشتم نهایی
- مکان: الریان، ۲۰ کیلومتری غرب دوحه
این ورزشگاه در محل یک ورزشگاه قدیمی به همین نام ساخته شده و ۸۰ درصد مصالح آن از بازیافت ورزشگاه قبلی تامین شده است. نمای درخشان ورزشگاه از “عناصری” تشکیل شده که “جنبههای مختلف” قطر را نشان میدهند. این ورزشگاه با ۲۰ هزار صندلی پس از جام جهانی میزبان مسابقات باشگاه الریان خواهد بود.این ورزشگاه در حاشیه کویر ساخته شده و نمایی درخشان دارد و نقشو نگارهای روی آن نمایانگر ابعاد مختلف فرهنگ قطر است.
بازی افتتاحیه، با حضور تیم ملی فوتبال قطر، در ۲۱ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۰۰ به وقت محلی (UTC+3)، در ورزشگاه البیت برگزار خواهد شد. در مرحلهٔ گروهی، هر روز چهار مسابقه برگزار میشود که زمان شروع بازیها در دو دور اول ساعتهای ۱۳:۰۰، ۱۶:۰۰، ۱۹:۰۰ و ۲۲:۰۰ و برای دور آخر و مسابقات مرحلهٔ حذفی ساعتهای ۱۸:۰۰ و ۲۲:۰۰ خواهد بود. بازی ردهبندی در تاریخ ۱۷ دسامبر ۲۰۲۲ در ورزشگاه بینالمللی خلیفه و فینال در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲ در ورزشگاه ملی لوسیل هر دو ساعت ۱۸:۰۰ برگزار میشود.
برخلاف تورنمنتهای قبلی که محل برگزاری مسابقات و زمان شروع بازی برای هر بازی قبل از قرعهکشی تعیین میشد، در این دوره، تعیین محل و زمان بازیهای گروهی تنها پس از قرعهکشی مرحلهٔ گروهی انجام میشود. این احتمالاً به دلیل نزدیکی مکانهای برگزاری است که به برگزارکنندگان این امکان را میدهد تا تخصیص استادیوم را برای تماشاگران و زمان شروع بازی برای تماشاگران تلویزیونی را بهینه کنند.مسابقات مرحلهٔ گروهی برای هر گروه به ورزشگاههای زیر اختصاص داده شدهاست:
گروههای A, B، E, F: ورزشگاه البیت، ورزشگاه بینالمللی خلیفه، ورزشگاه الثمامه، ورزشگاه احمد بن علی
گروههای C, D، G, H: ورزشگاه ملی لوسیل، ورزشگاه راس ابوعبود، ورزشگاه شهر آموزش، ورزشگاه الجنوب
روی هم رفته میتوان گفت که دوحه به زودی پایتخت فوتبال جهان خواهد شد. در هر انتهای سه خط مترو یک استادیوم فوتبال وجود دارد. همچنین صدها داوطلب از جمله مهاجران حتی در مسابقاتی که تماشاگری ندارد حاضر هستند. با این وجود هنوز ساخت و ساز ادامه دارد و این کشور همچنان خود را برای جام جهانی آماده می کند.